1. Amaç ve Kapsam
Bu prosedürün amacı, Data Market’in planlanan ve yeni gelişmeleri, yeni veya değiştirilmiş faaliyetleri, hizmetleri dikkate alarak kontrol edebildiği ve etkileyebildiği çevre yönetim sistemi kapsamında tüm faaliyetlerinin ve hizmetlerinin çevre boyutlarını belirlemek ve etkilerini değerlendirmektir. Doğal kaynak, enerji kullanımını ve atık üretimini azaltarak maliyetleri düşürmek, çevre ile ilgili mevzuatlara uyum çerçevesinde, ilgili aksiyonları planlamak ve uygulamak amaçlanmıştır.
Bu prosedür Data Market bünyesinde verilen hizmet ve çalışmaları ve tüm sahaları kapsar. Çevresel Boyut Yönetimi;
Kontrol altında tutulabilen, etkilenebilen faaliyetlerin tümünü içerir:
- Tedarik zincir yönetimi
- Faaliyetlerin yönetimi
- Taşeron faaliyetlerinin yönetimi
- Değişikliklerin yönetimi (kapasite artırımı, organizasyonel değişiklikler vs.)
- Geçici faaliyetlerin yönetimi baz alınacaktır.
2. Sorumluluklar
| Sorumlu Birim | Ana Sorumluluklar |
| Kaynak Yön. Ve İdari İşler | ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi kapsamında ilgili süreçleri ve operasyonları gerçekleştirmek |
| Kurumsal Yönetişim | ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi kapsamında ilgili süreçleri ve operasyonları takip etmek |
3. Tanımlar & Kısaltmalar
3.1. Tanımlar
| Tanım | Açıklama |
| Çevre | Bir kuruluşun, faaliyetlerini yürüttüğü hava, su, toprak, doğal kaynaklar, flora, fauna ile insanları da ihtiva eden ortam ve bunlar arasındaki ilişki. |
| Çevre Boyutu | Bir kuruluşun, çevre ile etkileşime girebilen faaliyetlerinin veya ürünlerinin veya hizmetlerinin bir elemanı. |
| Çevresel Etki | Kısmen veya tamamen, bir kuruluşun çevre boyutlarından kaynaklanan, çevreye yaptığı olumlu veya olumsuz herhangi bir değişiklik. |
| Önemli Çevre Boyutu | Faaliyet, ürün ve hizmetlerin çevreye önemli bir etkide bulunabilecek yönleri ve kontrol altında tutulması ve/veya iyileştirilmesi gereken tüm unsurlar. |
| Çevre Kazası | Çevresel kirliliğine neden olabilecek beklenmedik olay. |
3.2 Uygulama Detayları
3.2.1 Çevre Boyut ve Etkilerinin Belirlenmesi
Tüm çalışma alanlarını ve faaliyetleri kapsayan bir araştırma Çevre Yönetim Temsilcisi tarafından yapılarak çevresel boyutlar belirlenir. Kuruluşun, planlanan veya yeni gelişmeleri, yeni veya değiştirilmiş faaliyetleri, ve Hizmetleri dikkate alınarak, kontrol edebildiği ve etkileyebildiği tanımlı çevre yönetim sisteminin kapsamı dahilinde, kendi faaliyetlerinin ve hizmetlerinin çevre boyutlarının tanımlanması sağlanır.
Çevresel boyutların belirlenmesi için Çevre Yönetim Temsilcisi koordinasyonunda ilgili bölümlerden çalışanlarla birlikte bir ekip oluşturulur.
Bölüm bazında gerek işin başlangıcında gerekse de ilerleyen dönemlerde yürütülen tüm faaliyetler belirlenerek, bu faaliyetlerin girdileri, çıktıları ve acil durumlar da dikkate alınarak, oluşabilecek çevre boyutları tanımlanır. Bu boyutlar tanımlanırken normal, anormal ve acil durumlar ile ilgili mevzuat ve yasal gereklilikler baz alınır.
Çevresel boyutların belirlenmesini takiben, çevrenin ne şekilde etkileneceği kararlaştırılır. Çalışanlar, taşeronlar ve ziyaretçiler ile mevcut kontrol yöntemlerinin yeterli olup olmadığı, komşu tesisler ve alıcı ortam dikkate alınır.
3.2.2 Çevre Boyut ve Etkilerinin Değerlendirilmesi
Bu çalışmalar sırasında “Çevre Boyutları Değerlendirme Formu” kullanılır.
Boyutlar, rutin faaliyetlerden kaynaklanıyor ise “Normal“(N), rutin olmayan faaliyetlerden kaynaklanıyor ise “Anormal“ (AN) (rutin olmayan-arızi bakım faaliyetleri, revizyonlar, kapasite artırımı, organizasyonel değişiklikler, geçici faaliyetler vs.), acil durumlardan kaynaklanıyor ise “Acil Durum“(AD) şeklinde sınıflandırılır. Aynı zamanda ilgili çevresel boyut ve etki için herhangi bir yasal gereklilik olup olmadığına bakılır.
Çevresel Etki Puanını belirlemede koordinasyon sorumluluğu Yönetim Temsilcisindedir. Değerlendirme formları bölüm yöneticilerine gönderilerek görüşleri alınır ve Yönetim Temsilcisi tarafından sistemde yayınlanır.
Değerlendirme yapılırken, belirlenen çevresel boyutlar için etkinin süresi/şiddeti ve oluşma sıklığı/olasılığı belirlenir. Bu belirlemede aşağıda verilen bilgiler kullanılır. Daha sonra etkinin süresi/şiddeti ile olasılık /oluşma sıklığı çarpılır.
Önemli çevre boyutları için işlem kontrolleri belirlenir, Çok yüksek ve önemli çevresel etkiler için aksiyon planları hazırlanarak İyileştirme Alanları süreci uygulanır.
- Acil durumlar söz konusuysa çevresel etkisi “Önemli“ dir.
- Yasal Gereklilik : 0: Yasa yok, 1: Yasa var
Etkinin Süresi/Şiddeti :
| ŞİDDET | ||
| 5 | Çok Yüksek Şiddet | Büyük boyutlu, kalıcı çevre felaketi Kitlesel canlı ölümleri Ekolojik dengenin kalıcı ve büyük boyutlu olarak tahrip olması Çalışmanın süresiz durması |
| 4 | Yüksek Şiddet | Küçük boyutlu, kalıcı çevre felaketi Bazı canlılar üzerinde ölümcül etki veya kalıcı hasar Ekolojik dengenin küçük ölçüde kalıcı olarak tahrip olması Çalışmanın belli bir süre durması |
| 3 | Orta Şiddet | Büyük boyutlu, giderilebilir çevre etkisi Canlıların yaşam şartları üzerinde geçici olumsuz etki Ekolojik denge üzerinde geçici olumsuz etki Olumsuz etkiler giderilene dek çalışmanın durması |
| 2 | Düşük Şiddet | Çalışma alanı ile sınırlı, kısa süreli, giderilebilir çevre kirliliği Canlılar üzerinde geçici olumsuz etki Ekolojik denge üzerinde kısa süreli ve geçici olumsuz etki Çalışma durmaz, önlem alınır |
| 1 | Çok Düşük Şiddet | Çok kısa süreli, giderilebilir ve önemsiz çevre etkisi Canlılar üzerinde herhangi bir olumsuz etki yok Ekolojik dengede olumsuz etki yaratmaz Önlem alınmaz |
Etkinin Oluşma Sıklığı/Olasılığı:
| OLASILIK / OLUŞMA SIKLIĞI | |
| 5 | Çok Yüksek Olasilik (Günlük Olarak Karşilaşilabilir) |
| 4 | Yüksek Olasilik (Ayda En Az Bir Kere Karşilaşilabilir) |
| 3 | Orta Olasilik (3 Ayda Bir Ya Da Daha Az Karşilaşilabilir) |
| 2 | Düşük Olasilik (6 Ayda Bir Ya Da Daha Az Karşilaşilabilir) |
| 1 | Çok Düşük Olasilik (Yilda Bir Ya Da Daha Az Karşilaşilabilir) |
Etki Puanı:
| Çok Yüksek Çevresel Etki : Değerlendirme sonucunda 20 ve üzerinde puan alan konularda iyileştirme yapılmadan faaliyet devam ettirilemez. |
| Önemli Çevresel Etki : Değerlendirme sonucunda 12-19 puan alan veya etki şiddeti=5 olan konularda faaliyetler geçici önlemlerle devam ettirilebilir. Ancak teknolojik ve mali öncelikler dikkate alınarak iyileştirme yapılmalıdır. |
| Orta Çevresel Etki : Değerlendirme sonucunda 5-11 puan alan veya etki şiddeti=4 olan konularda faaliyetler gözetim altında operasyonel kontroller ile devam ettirilebilir. Uzun dönemde iyileştirme planları, teknolojik ve mali öncelikler gözetilerek yapılır. |
| Önemsiz Çevresel Etki : Değerlendirme sonucunda 4 ve daha düşük puan alan konularda operasyonel kontrollere ve ek iyileştirme çalışmasına gerek yoktur. |
| Aynı zamanda herhangi bir yasal mevzuat olması durumunda Çevresel Etki önemli kabul edilir ve operasyonel kontroller alınır. |
3.2.3 Çevre Boyut ve Etkilerinin Gözden Geçirilmesi
“Çevre Boyutları Değerlendirme Formu” yılda bir kez Çevre Yönetim Temsilcisi tarafından gözden geçirilir. Ancak yıl içinde faaliyetlerde ortaya çıkabilecek değişiklikler, geçici işler, yeni proses devreye alınması veya çıkarılması, acil durumlar, çevre kazaları, düzeltici ve önleyici faaliyetler öncesi ve sonrası, yasal gerekliliklerin ortaya çıkması veya yasal gereklilerle ilgili değişiklik olması, organizasyonel değişiklikler vb. durumlarda bir yıllık periyot beklenmeden tekrar değerlendirme yapılmasını gerektirir.